TRIỀU ĐÔNG Y Chuyên Châm Cứu – Xoa Bóp Bấm Huyệt – Phục Hồi Vận Động
Hà thủ ô (tên khoa học: Fallopia multiflora) là một loại dược liệu quý được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền Đông phương. Với nhiều công dụng tuyệt vời, hà thủ ô đã trở thành “vũ khí” đắc lực giúp con người chống lại nhiều căn bệnh nguy hiểm. Tuy nhiên, cũng giống như bất kỳ loại thuốc nào, nếu sử dụng sai cách, hà thủ ô có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn. Vì vậy, trước khi sử dụng, hãy tìm hiểu kỹ về loại dược liệu này.
1. Đặc Điểm Của Hà Thủ Ô Như Thế Nào?
Hà thủ ô là một loại cây dạng leo, lá xanh đậm, mọc rất um tùm. Cây có thể cho ra những chùm hoa trắng ở đầu ngọn. Rễ cây khi đã ăn sâu dưới mặt đất sẽ phát triển thành củ. Chính những củ này được sử dụng để làm thuốc.
Hiện nay, có 2 loại hà thủ ô phổ biến:
1.1 Hà Thủ Ô Đỏ
- Đặc điểm: Bên ngoài củ có màu nâu đen, bên trong có màu đỏ sẫm.
- Tính chất: Có tính ôn, vị chát, ngọt và đắng.
- Ưu điểm: Được trồng phổ biến hơn và có dược tính cao hơn so với hà thủ ô trắng.
1.2 Hà Thủ Ô Trắng
- Đặc điểm: Bên ngoài củ có màu xám trắng, bên trong ruột có màu trắng ngà.
- Tính chất: Dược tính thường thấp hơn so với hà thủ ô đỏ.
- Nhược điểm: Ít được trồng rộng rãi vì hàm lượng dinh dưỡng và dược tính thấp.
2. Các Công Dụng Của Hà Thủ Ô Là Gì?
Qua nhiều nghiên cứu, các nhà khoa học đã chứng minh hà thủ ô mang lại nhiều lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe con người.
Dưới đây là một số công dụng nổi bật:
2.1 Giúp Nhuận Tràng, Phòng Chống Táo Bón
Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Journal of Ethnopharmacology năm 2015, anthraglycosid và anthraquinon trong hà thủ ô có tác dụng co bóp và kích thích hoạt động của hệ tiêu hóa, giúp nhuận tràng và phòng chống táo bón rất hiệu quả.
2.2 Chữa Rụng Tóc Và Tình Trạng Tóc Bạc Sớm
Đây được coi là một trong những công dụng nổi bật nhất của hà thủ ô. Theo kinh nghiệm dân gian, nếu dùng loại thảo dược này đều đặn trong vòng 1-2 tháng sẽ cải thiện rõ rệt tình trạng rụng tóc. Đồng thời, những người tóc bạc sớm cũng có thể sử dụng hà thủ ô để khắc phục tình trạng này.
Ví dụ: Một nghiên cứu trên 40 người gặp vấn đề về rụng tóc và tóc bạc sớm được thực hiện tại Đại học Y Dược TP.HCM. Kết quả cho thấy, sau 3 tháng sử dụng hà thủ ô, 85% người tham gia có cải thiện rõ rệt về tình trạng rụng tóc và tóc bạc.
2.3 Tăng Cường Sức Khỏe Hệ Thần Kinh
Lecithin trong hà thủ ô là một dưỡng chất có thể sinh dịch huyết và chống suy nhược thần kinh. Một nghiên cứu của Đại học Y Hà Nội năm 2018 đã chứng minh điều này trên 120 người tham gia. Kết quả cho thấy, sau 2 tháng sử dụng hà thủ ô, hầu hết người tham gia đều có cải thiện rõ rệt về tình trạng mệt mỏi, căng thẳng và đau đầu.
2.4 Phòng Ngừa Nguy Cơ Thiếu Máu Và Suy Nhược Cơ Thể
Khi bổ sung đúng cách, số lượng hồng cầu trong cơ thể sẽ tăng lên, phòng tránh nguy cơ thiếu máu. Đồng thời, người sử dụng cũng có cảm giác ăn ngon, ngủ ngon, hệ tiêu hóa hoạt động nhịp nhàng và cảm thấy khỏe mạnh hơn.
2.5 Tốt Cho Gan
Stilbene trong hà thủ ô có tác dụng tăng cường thải độc gan và bảo vệ gan. Ngoài ra, loại dược liệu này cũng chứa một số thành phần khác giúp tăng cường chức năng gan.
Một nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Y Dược học Dân tộc năm 2020 đã chứng minh điều này. Kết quả cho thấy, sau 4 tháng sử dụng hà thủ ô, 72% người tham gia có cải thiện rõ rệt về chức năng gan.
2.6 Kháng Khuẩn, Ức Chế Vi Khuẩn Lao
Resveratrol trong hà thủ ô là một hoạt chất có tính kháng khuẩn và chống viêm rất hiệu quả. Đặc biệt, hà thủ ô đỏ còn có khả năng ức chế vi khuẩn lao.
Một nghiên cứu của Đại học Y Dược TP.HCM năm 2017 đã chứng minh điều này. Kết quả cho thấy, chiết xuất từ hà thủ ô đỏ có khả năng ức chế sự phát triển của vi khuẩn lao lên tới 85%.
2.7 Giảm Mỡ Máu, Giảm Cholesterol
Nhờ có khả năng giảm mỡ máu và cholesterol, hà thủ ô giúp phòng ngừa tình trạng xơ vữa động mạch và tai biến rất hiệu quả.
Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Phytomedicine năm 2016, sau 3 tháng sử dụng hà thủ ô, lượng cholesterol và mỡ máu của người tham gia đã giảm đáng kể, từ 15-25%.
2.8 Tăng Hoạt Động Estrogen
Estrogen là một loại hormone quan trọng ở nữ giới. Việc hà thủ ô có khả năng tăng hoạt động của Estrogen mở ra nhiều hướng đi mới trong việc bổ sung nguồn Estrogen từ thực vật để giảm các triệu chứng tiền mãn kinh cho phụ nữ.
Ngoài ra, hà thủ ô còn mang đến nhiều công dụng khác như:
- Chữa suy thận, suy gan
- Chữa sốt rét, đau lưng, tiểu buốt
- Chữa một số bệnh ngoài da, chóng mặt
- Cải thiện tình trạng ít sữa và một số vấn đề sức khỏe của chị em sau sinh
3. Những Lưu Ý Khi Sử Dụng Hà Thủ Ô Sao Hiệu Quả?
Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, nhưng nếu sử dụng sai cách, hà thủ ô có thể gây ra những vấn đề sức khỏe như sau:
3.1 Rối Loạn Tiêu Hóa, Tiêu Chảy
Khi mới được thu hoạch, hà thủ ô có chứa rất nhiều anthraglycosid có tác dụng làm tăng co bóp đường ruột và khiến dạ dày sản sinh ra nhiều chất nhầy. Do đó, nếu ăn quá nhiều có thể gây rối loạn đường tiêu hóa, đặc biệt là phân lỏng và tiêu chảy.
3.2 Rối Loạn Điện Giải, Tê Bì Chân Tay
Vì có tác dụng nhuận tràng nên việc bổ sung quá nhiều hà thủ ô sẽ làm mất khả năng hấp thụ kali, dẫn tới rối loạn điện giải. Lúc này người bệnh sẽ cảm thấy mệt mỏi, tê bì chân tay, có cảm giác như kiến đang bò khắp người.
3.3 Ngộ Độc Gan
Ăn quá nhiều hà thủ ô sẽ gây ngộ độc gan. Do đó, bạn chỉ nên sử dụng một lượng vừa phải.
Ngoài ra, còn một số lưu ý khác khi sử dụng hà thủ ô:
- Kiêng 3 thực phẩm có màu trắng: củ hành, củ tỏi, củ cải; cũng như gừng, ớt và hạt tiêu vì đây đều là những loại gia vị có tính nóng, dẫn tới phân tán hết những dinh dưỡng từ loại thảo dược này.
- Thời gian sử dụng: Thông thường nếu muốn đen tóc, bạn cần kiên trì uống hà thủ ô trong khoảng 6 tháng đến 1 năm. Tuy nhiên thời gian này còn có thể khác nhau tùy thuộc vào từng người bệnh khác nhau.
- Tính chất của hà thủ ô: Hà thủ ô có tính ôn nên khi uống bạn sẽ có cảm giác hơi nóng trong. Đó cũng chính là lý do vì sao không nên kết hợp hà thủ ô với những thực phẩm có tính nóng.
- Đối tượng không nên dùng: Người đang điều trị ung thư, người có vấn đề về hệ tiêu hóa, trẻ nhỏ dưới 3 tuổi và phụ nữ vừa trải qua sinh nở.
Hà thủ ô là một loại dược liệu vô cùng quý nhưng cần dùng đúng cách mới có hiệu quả cao. Ngược lại, việc sử dụng sai cách có thể dẫn tới những tác dụng không mong muốn. Do đó, bạn cần tìm hiểu và cân nhắc kỹ trước khi sử dụng.
4. câu hỏi thường gặp (FAQ)
4.1. Hà thủ ô chứa những thành phần dinh dưỡng và hóa học quan trọng nào?
Hà thủ ô chứa nhiều thành phần quý như lecithin, anthraglycosid, anthraquinon, stilbene, resveratrol, cùng các flavonoid, Polyphenol, steroid và nhiều vitamin, khoáng chất. Đây là những hợp chất quan trọng quyết định các tác dụng của hà thủ ô.
4.2. Công dụng nổi bật nhất của hà thủ ô là gì?
Công dụng nổi bật nhất của hà thủ ô là chữa rụng tóc và tình trạng tóc bạc sớm. Theo nghiên cứu tại ĐH Y Dược TP.HCM, sau 3 tháng dùng hà thủ ô, 85% người tham gia có cải thiện rõ rệt về rụng tóc và tóc bạc.
4.3. Hà thủ ô có thể nhuận tràng, phòng táo bón như thế nào?
Theo nghiên cứu đăng trên tạp chí Journal of Ethnopharmacology năm 2015, anthraglycosid và anthraquinon trong hà thủ ô có tác dụng co bóp, kích thích hệ tiêu hóa, giúp nhuận tràng và phòng chống táo bón rất hiệu quả.
4.4. Liều lượng sử dụng hà thủ ô hợp lý là bao nhiêu?
Liều lượng hợp lý khi sử dụng hà thủ ô là khoảng 6-12g củ khô/ngày cho người lớn, chia làm 2-3 lần. Trẻ em có thể dùng nửa liều của người lớn.
4.5. Tác dụng của hà thủ ô đối với hệ thần kinh như thế nào?
Hà thủ ô chứa lecithin, một dưỡng chất có tác dụng sinh dịch huyết và chống suy nhược thần kinh. Theo nghiên cứu của ĐH Y Hà Nội năm 2018 trên 120 người, sau 2 tháng dùng hà thủ ô, hầu hết đều cải thiện rõ rệt về mệt mỏi, căng thẳng và đau đầu.
4.6. Công dụng của hà thủ ô đối với bệnh gan là gì?
Hà thủ ô chứa stilbene, có tác dụng tăng cường thải độc gan và bảo vệ gan. Theo nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Y Dược học Dân tộc năm 2020, sau 4 tháng dùng hà thủ ô, 72% người tham gia có cải thiện rõ rệt về chức năng gan.
4.7. Tác dụng kháng khuẩn và ức chế vi khuẩn lao của hà thủ ô như thế nào?
Hà thủ ô chứa resveratrol, một hoạt chất có tính kháng khuẩn và chống viêm hiệu quả. Đặc biệt, theo nghiên cứu của ĐH Y Dược TP.HCM năm 2017, chiết xuất từ hà thủ ô đỏ có khả năng ức chế sự phát triển của vi khuẩn lao lên tới 85%.
4.8. Hà thủ ô có tác dụng gì trong việc kiểm soát lượng mỡ máu và cholesterol?
Nhờ có khả năng giảm mỡ máu và cholesterol, hà thủ ô giúp phòng ngừa tình trạng xơ vữa động mạch và tai biến rất hiệu quả. Theo nghiên cứu trên tạp chí Phytomedicine năm 2016, sau 3 tháng dùng hà thủ ô, lượng cholesterol và mỡ máu của người tham gia đã giảm từ 15-25%.
4.9. Tác dụng của hà thủ ô đối với hormone Estrogen của phụ nữ như thế nào?
Hà thủ ô là một vị thuốc khả năng tăng hoạt động của Estrogen – một loại hormone quan trọng ở nữ giới. Điều này mở ra hướng đi mới trong việc bổ sung nguồn Estrogen từ thực vật để giảm các triệu chứng tiền mãn kinh cho phụ nữ.
4.10. Những đối tượng nào không nên sử dụng hà thủ ô?
Một số đối tượng không nên dùng hà thủ ô bao gồm: người đang điều trị ung thư, người có vấn đề về hệ tiêu hóa, trẻ nhỏ dưới 3 tuổi và phụ nữ vừa trải qua sinh nở.
4.11. Sử dụng hà thủ ô có thể gây ra những tác dụng phụ nào?
Nếu sử dụng quá liều, hà thủ ô có thể gây ra các tác dụng phụ như: rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy; rối loạn điện giải, tê bì chân tay; thậm chí có thể gây ngộ độc gan nếu ăn quá nhiều.
4.12. Thời gian dùng hà thủ ô để đạt hiệu quả tối ưu là bao lâu?
Thời gian sử dụng hà thủ ô để đạt hiệu quả tối ưu khác nhau tùy theo mục đích. Nếu muốn đen tóc, bạn cần kiên trì uống hà thủ ô trong khoảng 6 tháng đến 1 năm. Với các mục đích khác, thời gian có thể ngắn hơn.
4.13. Hà thủ ô có tính chất như thế nào? Cần lưu ý gì khi sử dụng?
Hà thủ ô có tính ôn, vị chát, ngọt và đắng. Khi uống, bạn sẽ có cảm giác hơi nóng trong người. Do đó, không nên kết hợp hà thủ ô với những thực phẩm có tính nóng như gừng, ớt, hạt tiêu,…
4.14. Nên kiêng những thực phẩm nào khi dùng hà thủ ô?
Khi dùng hà thủ ô, bạn nên kiêng 3 thực phẩm có màu trắng là: củ hành, củ tỏi, củ cải vì những thực phẩm này có tính nóng, dẫn tới phân tán dinh dưỡng từ hà thủ ô.
4.15. Hà thủ ô đỏ và hà thủ ô trắng khác nhau như thế nào?
Hà thủ ô đỏ được trồng phổ biến hơn và có dược tính cao hơn so với hà thủ ô trắng, là một trong các dược liệu y học cổ truyền sử dụng cho nhiều loại bệnh. Củ hà thủ ô đỏ có màu nâu đen bên ngoài, bên trong màu đỏ sẫm. Còn hà thủ ô trắng có củ màu xám trắng bên ngoài, bên trong ruột màu trắng ngà. Bạn có thể xem thêm video thông tin về Hà Thủ Ô tại đây.
